سوره ابراهیم

معرفی سوره ابراهیم

نام سوره: ابراهیم

تعداد آیات: 52

تعداد کلمات: 833

تعداد حروف: 3541

ترتیب نزول: 72

محل نزول: مکه مکرمه
 
معانی نام سوره: نام یکی از پیامبران اولولعزم ملقب به خلیل الرحمان که بنیانگذار کعبه و قهرمان توحید است.
 
ویژگیهای سوره: داستان حضرت ابراهیم (علیه السلام) در مورد دعاها نیایشها و تعلیمات او و پایه گذاری و زمینه سازی او در جهت احداث شهر مکه و بنای کعبه در آن شهر.
 

داستان سوره ابراهیم

داستان رسالت موسى علیه السلام روشنترین مصداق عزت الهى در میان انبیا

از آنجایى که گفتار در این سوره، بر اساس مساله انذار مردم و ترساندن از عزت خداى سبحان استوار گشته بود.

لذا مناسب بود که خدا روشن ترین مصداق و مظهر عزت خود در میان انبیا را شاهدم مثال بیاورد. و آن داستان رسالت موسى علیه السلام و معجزات او براى هدایت مردمش بود. همچنان که درباره آیات و معجزات او فرموده: و لقد ارسلنا موسى بایاتنا و سلطان مبین و نیز از قول خود آن جناب حکایت نموده و فرموده: و ان لا تعلوا على الله انى آتیکم بسلطان مبین.

بنابراین، موقعیتى که آیه مورد بحث، نسبت به آیه اول سوره یعنى کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الى النور باذن ربهم دارد، موقعیت مثالى است که به منظور تایید مطلب و دلخوش نمودن مخاطب آورده باشند، همچنان که در آیه انا اوحینا ال یک کما اوحینا الى نوح و النبیین من بعده هم خود مطلب آمده و هم مثالى که به من ظور تایید آن و دلخوش ساختن مخاطب آورده مى شود.



اما اینکه بعضى گفته اند که: آیه مورد بحث، تفصیل آن اجمالى است که در آیه و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم آمده، صحیح نیست و از سیاق آیه بسیار بعید است.و نظیر آن در بعید بودن، گفتار مفسر دیگرى است که گفته: مراد از آیاتى که موسى به همراهى آنها فرستاده شد آیات تورات است، نه معجزاتى که از قبیل اژدها و ید بیضا و امثال آن آورد.

علاوه بر بعید بودن، اصولا خداى تعالى در هیچ جاى قرآن مجیدش تورات را جز آیات رسالت موسى علیه السلام نشمرده، و اصلا در هیچ جا نفرموده که ما موسى را با تورات فرستادیم، بلکه هر جا گفتگو از تورات به میان آورده، فرموده خداوند تورات را بر او نازل کرده، و یا به او داده است.

اگر در آیه مورد بحث، بیرون کردن از ظلمات به سوى نور را مقید به اذن پروردگار نکرد ولى در آیه اول سوره که مربوط به رسالت خاتم النبیین و خطاب به آن جناب بود مقید کرد، براى این بود که در آنجا داشت لتخرج الناس: تا مردم را بیرون کنى ولى در اینجا دارد اخرج قومک: قومت را بیرون کن که این تعبیر، متضمن معناى اذن است به خلاف آن تعبیر. 1
 

آیات مشهور

لَئِن شَکَرْ‌تُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ ۖ وَلَئِن کَفَرْ‌تُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ

ترجمه: اگر واقعاً سپاسگزارى کنید، [نعمت‌] شما را افزون خواهم کرد، و اگر ناسپاسى نمایید، قطعاً عذاب من سخت خواهد بود.

در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است «شکر» به معنای دوری از گناهان، و اتمام شکر، گفتن الحمدلله رب العالمین است.

آیه بالا در ادبیات فارسی نیز بازتاب داشته است؛ برای مثال گفته شده این عبارت از سعدی شیرازی به همین آیه اشاره دارد: «منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت» یا این شعر: شکرِ نعمت، نعمتت افزون کند/ کفر، نعمت از کفت بیرون کند.
 

داستان‌ها و روایت‌های تاریخی

خطاب موسی به بنی‌اسرائیل درباره رهایی از ستم فرعون و شکر پروردگار (آیه‌های ۶-۸)،

داستان مشترک قوم نوح و عاد و ثمود و گفتگوی پیامبران با آنان (آیه‌های ۹-۱۵)،

دعای ابراهیم درباره امن قراردادن مکه و دوری نسلش از شرک و شکر بابت دادن اسماعیل و اسحاق در پیری (آیه‌های ۳۵-۴۱). 2


 

آثار و برکات سوره ابراهیم

 

۱) جهت رفع گریه و بی تابی کودک

عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ... و من کتب‌ها فی خرقة بیضاء و علق‌ها علی طفل امن علیه من البکاء و الفزع و مما یصیب الصبیان.

امام صادق علیه السلام فرمود: «.. و هرکس این سوره را بر پارچه‌ای سفید نوشته و بر طفلی که گریه می‌نماید ببندد از ترس و گریه و آنچه بچه‌ها دچارش می‌شوند آسوده می‌شود.»
 

۲) جهت از شیرگرفتن آسان طفل

قال الصادق علیه السلام: من کتب‌ها فی خرقة بیضاء و جعل‌ها علی عضد طفل صغیر امن من البکاء و الفزع و التوابع و سهل الله فطامه علیه باذن الله تعالی.

اگر این سوره را به پارچه سفید بنویسندو بر بازوی کودکی بندند از گریه و زاری و اذیت‌های کودکی اش آسوده خواند شد و خداوند از شیر گرفته شدنش را آسان می‌گرداند.
 

۳) جهت مطیع کردن زیردستان

الَر کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ ﴿۱﴾ اللّهِ الَّذِی لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ وَوَیْلٌ لِّلْکَافِرِینَ مِنْ عَذَابٍ شَدِیدٍ ﴿۲﴾ الَّذِینَ یَسْتَحِبُّونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَى الآخِرَةِ وَیَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللّهِ وَیَبْغُونَهَا عِوَجًا أُوْلَئِکَ فِی ضَلاَلٍ بَعِیدٍ ﴿۳﴾ وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ فَیُضِلُّ اللّهُ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿۴﴾

آن کس که دارای رعیتی است و اطاعت و فرمانبرداری ایشان را می‌خواهد این آیات را بر آب باک و زلالی ۴۰ بار بخواند سپس آن را در منزل یا محلی که در آن می‌نشیند بپاشد و آب به جز بر دیوار‌ها به جایی پاشیده نشود.
 

۴) جهت آسان شدن تعلیم

الَر کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ

هر کس با ایمان این آیه را بر قدحی با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و به آب خالص بشوید و این آیه را ۴۰ بار برآن آب با نیت خالص بخواند و در اندردون مسجد بپاشد تعلیم علم بر او آسان شود.
 

۵) درمان درد مفاصل

وَمَا لَنَا أَلاَّ نَتَوَکَّلَ عَلَى اللّهِ وَقَدْ هَدَانَا سُبُلَنَا وَلَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَیْتُمُونَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ ﴿۱۲﴾

هر کس با ایمان این آیه را با اعتقاد کامل و طهارت ظاهر و با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و با خود دارد درد مفاصل از او زایل شود.
 

۶) جهت حفظ از هر چیز ترسناک

اللّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّکُمْ وَسَخَّرَ لَکُمُ الْفُلْکَ لِتَجْرِیَ فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَکُمُ الأَنْهَارَ وَسَخَّر لَکُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَآئِبَینَ وَسَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ وَآتَاکُم مِّن کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا إِنَّ الإِنسَانَ لَظَلُومٌ کَفَّارٌ

هر کس با ایمان این آیات را در صبح و شام هر روز با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن و در وقت خواب و در وقت امدن به منزل خود و منزل دوستان و خویشان و در وقت دیدن چهارپایان و... بخواند از هر چه می‌ترسد ایمن شود و برکت بسیار مشاهده نماید. 3

پی نوشت:
1.www.hajij.com
2.www.fa.wikishia.net
3.www.mizan.news